2020-03-17 Bijeenkomst RNG Prof.dr. Marileen Dogterom Cellen nabouwen

De lezing van Prof. Dogterom op 17 maart 2020 vervalt i.v.m. de maatregelen ter bestrijding van het Coronavirus.

Is het mogelijk om (stukjes van) een levende cel na te bouwen? In mijn groep zijn we geïnteresseerd in het apparaat dat in cellen verantwoordelijk is voor het verdelen van de chromosomen tijdens cel deling.  Dit apparaat, de kernspoel, bestaat uit een dynamisch skelet van microtubuli, dat via zelf-assemblage en tussenkomst van onder andere moleculaire motoren tot stand komt. Wij bouwen de kernspoel na door een beperkt aantal essentiële componenten “op te sluiten” in druppels water gemaakt met behulp van microfluidic technieken. Dit stelt ons in staat om de vorming van een kernspoel “bottom-up” te volgen en begrijpen. Het is onze uiteindelijke ambitie om, door verschillende cellulaire onderdelen op deze manier te reconstitueren, een minimale versie van een cel na te bouwen, en, de werking daarvan te begrijpen.

Spreker: Prof.dr. A.M. (Marileen) Dogterom (TU Delft, RU Leiden)

Aanvankelijk opgeleid als theoretisch fysicus, kreeg Marileen Dogterom aanvullend haar postdoc opleiding in Parijs, Princeton, en aan de Bell Labs op het internationaal zich snel ontwikkelende gebied van cellulaire biofysica. In 1997, 29 jaar oud, werd zij groepsleider bij Instituut AMOLF in Amsterdam. Onder haar leiding richtte de helft van het onderzoeksprogramma zich op de fysica van biomoleculaire systemen. Ze ontving een VICI bijdrage van het NWO in 2007 en een prestigieuze ERC Synergy Grant voor het project “MODELCELL” in 2013. In 2014 werd zij aan de TU Delft benoemd als hoofd van het Bionanoscience Department (onderdeel van het Kavli Institute for Nanoscience). Haar onderzoeksgroep heeft systematisch gewerkt aan toenemend functioneel-biologisch complexe experimenten m.b.t. de celsamenstelling, die de weg vrij maakten om synthetische cellen te bouwen. Vanaf 2017 is zij hoofd van het Nederlands Consortium BaSyC (Building a Synthetic Cell) en is zij een van de initiatiefnemers van het European Synthetic Cell Initiative. Zij is lid van vele vooraanstaande organisaties op haar vakgebied, en is eveneens lid van het KNAW. In 2018 ontving zij de Spinoza prijs.

Een werkelijke (links) en minimale (rechts) versie van een kernspoel.

Spreker: Prof.dr. A.M. (Marileen) Dogterom (TU Delft, RU Leiden)
Datum: 17-03-2020
Tijd: 19:30u

2020-01-21 Bijeenkomst RNG Prof. Jan Leen Kloosterman

In deze voordracht zal de spreker ingaan op de principes van kernsplijting als energiebron. Tussen de ontdekking van kernsplijting in 1938 en de eerste door de mens gemaakte kernreactor zat maar vier jaar. Tien jaar later, na afloop van WO-II, werd er al ‘nucleaire elektriciteit’ geproduceerd. De grote doorbraak kwam echter met de ontwikkeling van kernreactoren voor scheepsvoortstuwing en de opschaling ervan voor commerciële productie van elektriciteit. Deze reactoren werken met uranium of met een combinatie van uranium en plutonium als splijtstof en produceren thans alle elektriciteit (huishoudelijk en industrieel) voor circa één miljard mensen.

Er bestaat echter een mogelijkheid om kernsplijtingsreactoren te laten werken op thorium in plaats van uranium, hetgeen in potentie veel duurzamer is. Om dit proces succesvol te laten verlopen is een nieuw type kernreactor nodig, de zogenoemde gesmolten zout reactor. In deze reactor wordt een heet vloeibaar zout rondgepompt door kanalen in een groot grafietblok. In het zout zit het thorium opgelost. Het zout is dus zowel de splijtstof als het koelmiddel hetgeen zowel de reactorveiligheid als de duurzaamheid van de splijtstofcyclus ten goede komt.

Prof. Kloosterman zal ook ingaan op het lopende onderzoek in Nederland en in de rest van Europa en het toekomstige onderzoek dat nodig is om de thorium gesmolten zout reactor snel te kunnen realiseren.

Spreker: Prof.dr.ir. Jan Leen Kloosterman (TU Delft)

Prof. Jan Leen Kloosterman is hoogleraar aan TU Delft op het vakgebied van de kernreactorkunde. Hij doet onderzoek naar schone en duurzame vormen van kernenergie met als specialiteit het gebruik van thorium in gesmolten-zout-reactoren (Molten Salt Reactors-MSR).

Foto: De reactorkern van een experimentele gesmolten zout reactor

Spreker: Prof.dr.ir. Jan Leen Kloosterman (TU Delft)
Datum: 21-01-2020
Tijd: 19:30u