Biljart: een eenvoudig spel met chaotische resultaten
Geachte leden van en belangstellenden bij het Rotterdams Natuurkundig Genootschap,
De eerste bijeenkomst van het seizoen 2024-2025 vindt plaats op dinsdagavond 17 september 2024. De lezing wordt gehouden door Prof. Mazi Jalaal (UvA).
De lezing vindt plaats in het Erasmiaans Gymnasium, Wytemaweg 25 in Rotterdam en vangt aan om 19.30u.
Samenvatting: Het biljartspel fascineert wiskundigen en natuurkundigen al decennia. De basisvraag is eenvoudig: als een biljartbal eenmaal is gestoten, waar gaat die dan heen en waar komt die terecht? Als de biljarttafel perfect zou zijn, zijn de banden perfect veerkrachtig en staan er geen andere voorwerpen op tafel. Zonder wrijving blijft de bal voor altijd doorrollen. Maar komt de bal ooit terug naar waar hij begon? Komt hij uiteindelijk in elk deel van de tafel? Wanneer we de richting van de bal of de startlocatie enigszins veranderen, lijkt het pad dat hij volgt dan op het vorige? Het blijkt niet eenvoudig om dergelijke vragen te beantwoorden.
Na wat geschiedenis van dit wiskundige spel te hebben behandeld, zal de spreker een nieuw biljartspel presenteren, waarbij ballen geheugen hebben: ze herinneren zich hun eerdere banen en reageren erop. Dit komt voor bij vele biologische systemen waarin het “ruimtelijke” geheugen de navigatie beïnvloedt. Ondanks de deterministische regels vertoont biljart met geheugen complex gedrag en leidt het tot patroonvorming. Aan het slot zal de spreker ingaan op het mogelijke gebruik van biljart (met en zonder geheugen) in het onderwijs en benadrukken hoe door de eenvoud van het model dit bruikbaar is op verschillende niveaus, van basisschoolleerlingen tot universiteitsstudenten.
Over de spreker: Assistent Prof. Mazi Jalaal is Universitair Docent aan het Van der Waals-Zeeman Instituut voor natuurkunde van de Universiteit van Amsterdam. Hij is werkzaam op het gebied van complexe vloeistoffen en de biofysica van cellen. Momenteel doet hij onderzoek naar plastocapillariteit en biofysica van eukaryote cellen. Professor Jalaal was eerder werkzaam aan de Universiteit van Cambridge (VK) en de TU Twente, met specialisaties in de vloeistofmechanica en differentiaalvergelijkingen.
Professor Jalaal zal zijn lezing in het Engels geven.
Spreker: Prof. Mazi Jalaal (UvA)Datum: 17-09-2024
Tijd: 19:30
Toekomstvisie op een intelligente en duurzame Rotterdamse haven
In zijn lezing zal Prof. Em. Dr. Harry Geerlings zijn toekomstvisie presenteren op een intelligente en duurzame Rotterdamse haven.
Op dit moment bevindt de haven zich in een cruciale fase als het gaat over de toekomst. Deze is onzeker en op veel van de aspecten die daarbij een rol spelen, heeft Rotterdam zelf weinig invloed. Denk daarbij aan geopolitieke spanningen, klimaatverandering, kabinetsformatie, etc. En toch moet de haven verduurzamen. Hoe moet je daar nu mee omgaan?
Prof. Em. Dr. Harry Geerlings is hoogleraar Governance of Sustainable Mobility bij de afdeling Bestuurskunde en Sociologie van de Erasmus Universiteit Rotterdam.
Daarnaast is hij lid van SmartPort 2.0, een samenwerkingsverband tussen de Rotterdamse havengemeenschap, de Erasmus Universiteit Rotterdam en andere belangrijke stakeholders in havengerelateerd onderzoek. Al meer dan 25 jaar is hij gespecialiseerd in onderzoek op het gebied van duurzaam vervoer, de wisselwerking met milieu en ruimtelijke ordening en de noodzaak tot verandering (in modern vocabulaire: transitiemanagement). Geerlings is gepromoveerd in economie (1997) aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Sinds de oprichting in 1992 is hij lid van de PhD-onderzoeksschool TRAIL die programma’s aanbiedt voor postdoctorale promovendi op het gebied van mobiliteit, transport, logistiek, verkeer en infrastructuur.
Graag zien wij u op 9 april. De lezing vindt plaats in het Erasmiaans Gymnasium, Wytemaweg 25 in Rotterdam en vangt aan om 19.30u.
Spreker: Prof. Em. Dr. Harry Geerlings (EUR)Datum: 09-04-2024
Tijd: 19:30 uur
Transformatie naar een digitaal energiesysteem
2024-02-13 bijeenkomst RNG Prof. P. Palenski Transformatie naar digitale energiesystemen
De digitale transformatie van ons toekomstige energiesysteem is een complexe technische uitdaging, maar niet alleen dat. Het vraagt ook een mentaliteitsverandering, in de richting van een potentieel meer gedistribueerde, meer democratische en inclusieve manier om als samenleving ons energiesysteem te ontwerpen en te beheren. Mijn lezing laat u kennismaken met enkele aspecten van deze transformatie en laat u – aan de hand van voorbeelden – de voordelen en ook de mogelijke problemen zien die ermee gepaard gaan. Tijdens de presentatie wordt duidelijk hoe ver we zouden kunnen gaan met digitale energiesystemen, en waar de analogieën met andere sectoren niet zo goed werken.Tot slot wordt een voorbeeld gegeven van cyber-fysieke aanvallen op een energiesysteem, waarbij inzicht in fysieke eigenschappen (zoals stabiliteit of bescherming van het energiesystem) en cybereigenschappen (zoals de automatisering infrastructuur) kan worden gebruikt om trapsgewijze stroomuitval te veroorzaken: de meest rampzalige gebeurtenis in energiesystemen.
De lezing wordt gehouden in het Engels.
Over de spreker: Prof. Peter Palensky is hoogleraar en afdelingshoofd Electrical Sustainable Energy aan de TU Delft, faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica. Daarnaast is hij voorzitter van het Delft Energy Initiative en wetenschappelijk directeur van het PowerWeb-instituut van de TU Delft, een faculteit overstijgende denktank voor geïntegreerde en intelligente energiesystemen, en Principal Investigator van het Amsterdam Institute for Metropolitan Solutions (AMS).
Spreker: Prof. P. Palenski TU DelftDatum: 13-02-2024
Tijd: 19.30
Voorspelling van ons reisgedrag o.b.v. transportonderzoek
Het bestuur van het RNG wenst u een gezond en voorspoedig nieuwjaar 2024.
De eerste bijeenkomst in 2024 vindt plaats op dinsdagavond 16 januari aanstaande.
De lezing vindt plaats in het Erasmiaans Gymnasium, Wytemaweg 25 in Rotterdam en vangt aan om 19.30u.
Voorspelling van ons reisgedrag o.b.v. transportonderzoek
Over de spreker: Dr. Maarten Kroesen studeerde Technische Bestuurskunde aan de TU Delft. In 2011 is hij aan dezelfde universiteit (cum laude) gepromoveerd op de beleving van vliegtuiggeluid. Na zijn promotie is zijn onderzoekfocus verschoven naar reisgedrag en tegenwoordig werkt hij als universitair hoofddocent op dit gebied.
Samenvatting
Personenmobiliteit draagt substantieel bij aan de totale CO2 uitstoot in Nederland. De overheid heeft als doelstelling om de uitstoot in 2030 met 55% te verminderen. Om het gebruik van de auto te ontmoedigen en het gebruik van duurzame vervoerswijzen (openbaar vervoer, lopen en fietsen) te stimuleren is kennis nodig van de factoren die ons reisgedrag bepalen. Dit is waar het toegepaste veld van transportonderzoek zich mee bezig houdt. Aan de hand van de verkregen inzichten kan mobiliteitsbeleid worden vormgegeven dat effectief is in het stimuleren van duurzaam reisgedrag.
In deze lezing neemt de spreker u mee naar het multidisciplinaire veld van transportonderzoek dat inzichten uit de psychologie, economie, wiskunde, geografie en sociologie tracht te combineren om zodoende ons reisgedrag beter te voorspellen en te begrijpen. De lezing zal beginnen met een algemene inleiding op transportonderzoek waarin de belangrijkste theorieën en methoden worden geschetst. Uit deze inleiding zal naar voren komen dat het kunnen vaststellen van causaliteit cruciaal is voor het begrijpen hoe ons reisgedrag tot stand komt. Omdat er vaak beperkte mogelijkheden zijn voor experimenten, gebruiken transportonderzoekers panel-data om dit causaliteitsvraagstuk te adresseren. De spreker zal vervolgens een aantal specifieke studies presenteren die gebruik hebben gemaakt van deze aanpak en die tot vernieuwende inzichten hebben geleid.
Spreker: Dr. Maarten Kroesen TU DelftDatum: 16-01-2024
Tijd: 19:30 uur